از کود و زمان مصرف کود چه می دانیم؟

در اوائل دهه 40، ایران به جمع کشورهای مصرف کننده ی کود پیوست. در این مطلب انواع کود و مواردی که برای کود و زمان مصرف کود باید مورد توجه قرار گیرد را بررسی می کنیم.

تعریف کود:

به هر ماده ی آلی یا معدنی یا بیولوژیک که منشا طبیعی یا مصنوعی دارد؛ و به منظور تامین عناصر ضروری برای رشد گیاه، به خاک یا گیاه اضافه می شود، یا برای اصلاح بافت خاک و حاصل خیزی خاک مورد استفاده قرار می گیرد، کود گفته می شود.
کودها برای تامین عناصر ضروری گیاه به شکل های مختلف عرضه می شوند؛ از جمله کود آلی، کود زیستی، کود شیمیایی، کود سبز، کود حیوانی و کمپوست.

انواع کود:

  • کود آلی: به کود حاوی عناصر غذایی گیاه، که از فراوری مواد جانوری و گیاهی بدست آمده، گفته می شود.

  • کودهای حیوانی: به مجموعه ی موادی که از ادرار و مدفوع گاو، گوسفند، مرغ یا هر حیوان دیگری بدست می آید گفته می شود.
    درصد مواد غذایی کود حیوانی و کیفیت فیزیکی آن به عواملی مثل نوع حیوان، کیفیت مواد بستری، میزان پوسیدگی کود، تغذیه دام، میزان سدیم و مقدار بذر علفهای هرز، اسپور بیماریها، لارو و تخم حشرات، شن و خاک بستگی دارد. درصد ازت کود گاوی بیشتر از کود گوسفندی و مرغی است. ولی درصد فسفر و پتاسیم کود مرغی از کودهای گاوی و گوسفندی بیشتر است.
    ترکیبات ازت دار در کود حیوانی تازه به سرعت تجزیه شده و آمونیاک تولید می کند. تجمع آمونیاک اطراف ریشه باعث مسمومیت گیاه می شود. به همین علت کود حیوانی نباید به صورت تازه مصرف شود. هر چه کود حیوانی فاقد علف هرز، شن، اسپور قارچ، لارو یا تخم حشرات باشد دارای مرغوبیت بیشتری است. استفاده از کود پوسیدهی حیوانی تا حدودی این مشکلات را کم می کند.
    برای استفاده در سطح مزرعه، کود حیوانی را بر سطح خاک می پاشند، سپس تا ارتفاع 15 سانتی متری سطح زمین شخم می زنند.
    در زراعت با سطح کم و سنتی کود توسط بیل با سطح خاک مخلوط می شود. در سیستم کشاورزی مکانیزه از دستگاه کود پاش استفاده می شود. که هزینه ی این روش بسیار بالاست.

  • کود سبز: گیاه کاشته شده در زمین را بعد از رشد کافی شخم می زنند تا موادی که گیاه از خاک جذب کرده دوباره به خاک برگردد.
    کود سبز باعث افزایش مواد آلی خاک شده، بافت و ساختمان خاک را بهبود می بخشد؛ و با جذب عناصر غذایی موجود در خاک از شسته شدن و هدر رفت آن ها جلوگیری می کند. با ایجاد سایه در سطح خاک از رشد علف هرز جلوگیری کرده و فرسایش خاک را کاهش می دهد.
    با استفاده از کود سبز تیره ی بقولات، تمام ازت تثبیت شده به خاک بر می گردد. گیاهانی که برای تهیه کود سبز مورد استفاده قرار می گیرند باید به کود دهی نیاز نداشته باشند؛ کم توقع، پر شاخ و برگ وسرشار از مواد غذایی باشند؛ رشد رویشی سریع و نیاز آبی کمی داشته باشند.

  • کود زیستی: به صورت جامد، مایع یا نیمه جامد که حاوی تعدادی موجود زنده ی مفید خاکزی است؛ به گونه ای که بتواند در تامین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه موثر باشد.

  • کود کمپوست: به موادی که از بقایای گیاهی و حیوانی، زباله های شهری و یا لجن فاضلاب، که تحت شرایط پوسیدگی قرار گرفته باشند؛ گفته می شود. در مراحل تشکیل کمپوست اثر سمی مواد کاهش پیدا کرده یا کم می شود؛ موادپودر شده و فرم اولیه خود را از دست می دهند.
    کمپوست تهویه خاک را بهبود می بخشد، باعث افزایش ذخیره آب در خاک و کاهش هدر رفت کودهای اضافه شده به خاک می شود. اکثر کودهای کم مصرف و پر مصرف را در خود ذخیره می کند. همچنین کیفیت ساختمان خاک را بالا می برد. به علت بالا رفتن حرارت هنگام تشکیل کمپوست، اکثر پاتوژن ها و مواد بیماری زا از بین می روند.

  • کود شیمیایی: به هر نوع ماده شیمیایی یا معدنی که حاوی عناصر غذایی مورد نیاز گیاه باشد، کود شیمیایی گفته می شود. این عناصر به دو دسته ی:
    – پر مصرف(ازت – فسفر – پتاس – کلسیم – منیزیم – گوگرد)
    – کم مصرف( کلر، آهن، بور، منگنز، روی، مس، مولیبدن و نیکل)
    تقسیم می شوند.
    این عناصر به صورت تکی یا ترکیبی مورد استفاده قرار گیرند. به کودی که مجموع عناصر را با هم داشته باشد کود کامل می گویند. هر کود برای تامین عناصر به صورت مختلف به کار می رود، از جمله: مصرف خاکی، مصرف در آبیاری، محلول پاشی و یا آغشته کردن بذر و اندام های تکثیر گیاه

ترکیبات شیمیایی و میزان خلوص عناصر در کودها متفاوت است؛ این تفاوت بر میزان مصرف، نحوه پخش، زمان کوددهی و اثر بخشی کودها تاثیر گذار است.بنابراین شناخت کافی انواع کودهای شیمیایی قبل از انتخاب و زمان مصرف کود بسیار اهمیت دارد.

آیا زمان و شیوه ی مصرف کود اهمیت دارد؟

حتما شما تجربه ی مصرف داروی درمانی یا داروی تقویتی و مکمل را داشتید. هنگام تهیه و استفاده ی دارو، بجز نام دارو چه مشخصات دیگه ای لازمه؟
هیچ کدوم از ما بجز اسم دارویی که پزشک متخصص برامون تجویز کرده اطلاعات دیگه ای از دارو نداریم.
مصرف بعضی داروها زمان معینی داره که در روند درمان خیلی موثره. قبل از غذا یا بعد از غذا، صبح یا شب، هر 4 ساعت یکبار، هر 6 ساعت نصف قرص مصرف شود و … . این مشخصات را پزشک و داروساز برامون توضیح میدن تا طبق برنامه دارو را مصرف کنیم.
اگر با دیدن علائم بهبود، یا با دیدن عوارض جانبی، مصرف دارو را قطع کنیم، به بدنمون آسیب وارد کردیم.
همون طورکه ما داروهامون رو با برنامه ای که پزشک تجویز کرده مصرف می کنیم؛ مصرف کود و سم هم برای گیاه باید طبق برنامه ای که متخصص تجویز می کنه باشه. به علت تفاوت و تنوع ترکیبات شیمیایی هر کود، شکل استفاده، زمان مصرف، میزان مصرف و حتی میزان اثر بخشی هر کود متفاوت است. به همین علت شناخت انواع کود قبل از انتخاب و شیوه ی مصرف بسیار ضروری است. اینطوری بازدهی در گیاه افزایش پیدا می کنه. تلفات و هدر رفت مواد استفاده شده کاهش پیدا می کنه. آسیب به محیط زیست وارد نمی شه.
به طور مثال در مراحل اولیه ی رشد و جوانه زنی نیاز به فسفر نسبت به نیتروژن و پتاسیم بیشتر است.
میزان مصرف کود، فواصل کود دهی و روش استفاده ی کود به بافت خاک بستگی دارد. در نتیجه شناخت و تشخیص بافت خاک، و انتخاب کودی که با نوع خاک سازگار باشد بسیار اهمیت دارد؛ تا از هدر رفت کود جلوگیری شود و کود به بهترین شکل در اختیار گیاه قرار گیرد.
مورد دیگری که در انتخاب کود اهمیت داره، نوع و رقم گیاه و شناخت نیاز گیاه در هر مرحله ی رشد است.
توجه به شرایط جغرافیایی، سختی و شوری آب و …. باعث می شود انتخاب کود دقیق تر و بهتر باشد؛ تا استفادهی کود نتیجه و اثر بهتری داشته باشد.
پیکا با کارشناسان و متخصص هایی همکاری می کند تا با شناخت و تجربه ی کافی بهترین و به صرفه ترین تجویز ها را داشته باشند.

Comments are closed.