سیب‌زمینی به روش‌های مختلف پخته و مصرف می‌شود. سیب زمینی سرخ کرده، آب پز، کبابی، تنوری، گراتن، پوره و سوخاری روش‌های پخت متفاوت سیب‌زمینی هستند. با توجه به اهمیت سیب‌زمینی در غذاهای مختلف، بهتر است با نحوه‌ی انتخاب و خرید سیب‌زمینی سالم و مناسب آشنا شوید.
یکی سلامت از نظر ظاهری، کیفیت و ماندگاری بالا.
دیگری سلامت از نظر باقی‌مانده مواد شیمیایی مثل سم، کود و آلاینده های شیمیایی و فلزات سنگین است.
در ادامه با نحوه تشخیص سیب‌زمینی سالم آشنا خواهید شد.
سیب‌زمینی باید سفت باشد. وقتی آن را با انگشت خود فشار می‌دهید نباید فرو برود. نرم شدن سیب‌زمینی نشانه شروع فرآیند خراب شدن آن است. اگر سیب‌زمینی در خانه نرم شد، بهتر است سریعاً آن را مصرف کنید. از خرید سیب‌زمینی نرم‌شده از فروشگاه خودداری کنید؛ مگر در صورتی که قصد داشته باشید سریعاً آن را مصرف کنید.
بریدگی روی پوست سیب‌زمینی می‌تواند باعث فساد و خراب شدن آن بشود. بریدگی‌ها همچنین می‌توانند محلی برای ورود باکتری‌ها و گل و لای به داخل سیب‌زمینی شوند. موقع خرید سیب‌زمینی، همه جای آن را کاملاً مورد بررسی قرار دهید تا بریدگی روی پوست آن وجود نداشته باشد.
اگر روی پوست سیب‌زمینی خراش‌های کوچک وجود داشت؛ با جدا کردن قسمت‌های اطراف خراش‌ها بقیه سیب‌زمینی را مصرف کنید. اما توجه داشته باشید که با خرید سیب‌زمینی با پوست سالم، دیگر نیازی به دور ریختن قسمت‌هایی از آن نخواهید داشت. این از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه خواهد بود.
از آنجایی که سیب‌زمینی داخل خاک رشد می‌کند؛ سیب‌زمینی تازه باید کمی بوی خاک بدهد. البته نباید پوست آن خیلی گلی و خاکی باشد.
اگر روی سیب‌زمینی چشم‌هایی روییده باشد یعنی در حال جوانه زدن است. فقط در صورتی سیب‌زمینی جوانه زده بخرید که قصد مصرف آن را در یک تا دو روز آینده را داشته باشید. قبل از مصرف و پختن سیب‌زمینی لازم است که با یک قاشق یا چاقو قسمت‌های جوانه زده را به طور کامل و از سطح و عمق سیب‌زمینی جدا کنید.
چین و چروک روی سیب‌زمینی می‌تواند نشانه حمل‌و‌نقل نامناسب، از دست دادن رطوبت و یا نگهداری در محل خیلی گرم باشد. حتماً توجه داشته باشید که سیب‌زمینی باید هموار و برآمده باشد.
یکی از فاکتورهای تشخیص سیب‌زمینی سالم رنگ سیب زمینی است. سیب‌زمینی هر چه پوست تیره تری داشته باشد بهتر است. سیب‌زمینی‌های قهوه‌ای تیره‌تر مغذی‌تر هستند. در حالی‌که سیب‌زمینی‌های مایل به زرد خواص کمتری دارند.
سیب‌زمینی‌هایی که بخشی از آن‌ها به رنگ سبز درآمده محتوی نوعی سم به نام گلیکو آلکالویید یا TGA هستند. گلیکو آلکالوئیدها ترکیبات سمی هستند که در گیاهان خانواده سیب‌زمینی دیده می‌شوند. این ترکیبات در تمام اندام‌های سیب‌زمینی یافت می‌شوند؛ که بالاترین غلظت آن‌ها در گلها وجود دارد.
یکی از انواع ترکیبات این سم سولانین است که بطور طبیعی در سیب زمینی به وجود می‌آید.
این ترکیب با ظاهر شدن رنگ سبز در قسمت زیر پوست سیب‌زمینی مشخص می‌شود. سیب‌زمینی زیر زمین رشد می‌کند. اگر قسمتی از سیب‌زمینی بیرون از خاک قرار بگیرد، برای محافظت در مقابل جانوران سولانین ترشح می‌کند. این ماده مزه نامطبوع و تلخ در سیب‌زمینی ایجاد می‌کند. سولانین اگر در اندازه زیاد مصرف شود می‌تواند منجر به اختلالات گوارشی، اسهال و توهم شود.
صدمات مکانیکی باعث تشدید TGA می‌شود. از طرف دیگر قرار گرفتن سیب‌زمینی در نور سبب افزایش TGA می‌شود. همچنین با نگهداری در تاریکی از شدت TGA کاسته می‌شود.
می‌توانید سیب‌زمینی با لایه نازک سبز رنگ را پس از جدا کردن این لایه مصرف کنید. اما توجه داشته باشید؛ با خرید سیب‌زمینی با رنگ طبیعی، دیگر نیازی به دور ریختن قسمت‌هایی از آن نخواهید داشت. این از نظر اقتصادی نیز مقرون‌به‌صرفه خواهد بود.
مزه تلخ سیب‌زمینی به معنای افزایش سطح سم سولانین در آن است. در این مواقع بسیاری از افرراد با قرار دادن سیب‌زمینی در آب به زور می‌خواهند تلخی آن را بزدایند. این کار یک باور غلط است. عده‌ای هم بر این باورند که با پختن، آب‌‌پز کردن یا قرار دادن در مایکروفر از میزان سم سیب‌زمینی کاسته می‌شود. در حالی که این سم به هیچ روشی از بین نمی‌رود.
از خرید سیب‌زمینی با لکه‌های تیره و یا کبودی روی پوست خودداری کنید.
این کبودی‌ها ممکن است به علت حمل نامناسب باشند. اما این احتمال نیز وجود دارد که ناشی از عفونت قارچی باشد. قسمت‌های کبود سیب‌زمینی باید قبل از مصرف دور انداخته شوند. لذا بهتر است هنگام خرید سیب‌زمینی، آن را بررسی و از خریدن سیب‌زمینی اینچنینی خودداری کنید.
متاسفانه انتخاب سیب‌زمینی سالمی که باقیمانده‌ی مواد شیمیایی نداشته باشد راحت نیست. چون این ویژگی از ظاهر محصول مشخص نمی‌شود. فقط در صورتی می‌توانید با اطمینان سیب‌زمینی سالم خرید کنید که از شیوه‌ی کشت آن با خبر باشید. یا محصول خریداری شده را به آزمایشگاه ارسال کنید. در صورت سالم بودن نتیجه‌ی آزمایش، سیب زمینی را مصرف کنید. راه حل دیگر این است که محصولی که با اسم، نشان و یا علامت شناخته شده‌ی معتبر مثل پیکا مشخص شده؛ خریداری کنید. محصولات پیکا محصولات آزمایش شده با گواهی معتبر هستند. پیکا سلامت محصول را تضمین می کند.
